تفاوت یک گیتار دست ساز و گیتار ساخت کارخانه

معمول تری سوالی که بیشتر اشخاص در مورد همه سازهای دست ساز و به خصوص گیتارهای دست ساز مطرح می کنند، این است که چرا قیمت این سازها بيشتر از سازهاى كارخانه اى مى باشد؟ سوال بعدی که زیاد مطرح می شود، این است که اصلا فرق بین سازهاى دست ساز با سازهای سری کاری شده کارخانه ای در چيست؟

این ها سوال های خوب و قابل توجه اى هستند كه پاسخ به آنها كمى پيچيده است.  

در ابتدا بايد به اين نكته اشاره كنم كه در حقيقت مقایسه کردن این دو نوع ساز با هم، از مبنا مقايسه اى نادرست است. مقايسه سازهاى دست ساز و ساز كارخانه اى بيشتر شبیه مقایسه کردن دو موضوع کاملا بی ارتباط به هم مى باشد. هر کدام از اين نوع سازها استناندارهای خاص خود را دارند كه بايستى  بر اساس همين استانداردهای خاص خود هم بررسی و تعریف شوند.

سازهای کارخانه ای با همان احساسی که یک ساز دست ساز ساخته می شود، ساخته نمی شوند. در واقع، در کارخانه ها، سازها را به صورتی كاملا متفاوت، برای مشتريانى متفاوت، با تکنیک های تولید انبوه، تولید مى کنند. 

انتخاب امکانات و گزینه های شخصی

کارخانه ها، سازها را در مدل های محدود و مشخصات از پیش تعین شده ای، تولید انبوه می کنند و اگر شما تغییراتى جزیی را براى ساز مورد نظرتان، مد نظر داشته باشید، مثلا اگر قسمتی را کمی بزرگ تر یا کوچک تر بخواهید، این امر در كارخانه ها به دليل اينكه بايد كل خط توليد را تغيير دهند، امرى غير ممكن است و يا اگر اين امكان را به شما فراهم كنند، هزينه هايي غير معقول در پى خواهند داشت. 

در مقابل یک سازنده ی ساز دست ساز، می تواند از همان ابتداى کار تا تحويل آن به شما، تمامی نیازها و سلیقه های شخصی شما را مد نظر داشته باشد و بهترین و مناسب ترين ساز را براتتان فراهم كند.

فرهنگ عمومی

در فرهنگ بعضی کشورها، به عنوان مثال در ژاپن، گفته مى شود که نوازنده ها دقیقا به دنبال همان ساز و صدایی هستند که یک نوازنده دیگر، استفاده می کند و یا آهنگی را با آن ضبط و پخش کرده است. در واقع این طرز تفکر و این فرهنگ، دقيقا همان چیزی است که کارخانه های ساز سازی، برای توليد سری کاری سازهاى شان، به آن احتیاج دارند. در طرف مقابل اين طرز تفكر اما، در بیشتر کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی، طرز فکر دیگرى در بين موزیسین ها و نوازندگان وجود دارد. در اين نوع نگاه و برخورد، هر نوازنده، بر اساس روحیات فردی و ویژگی های فیزیکی بدن خودش، به دنبال آن ساز مختص و منحصر به فرد، برای خودش می گردد. ممعولا این دست از موزیسین ها، گلايه هاى زيادى از سازهای سری کاری شده ساخت کارخانه ها دارند. بدليل اينكه سازهاى كارخانه اى نمى توانند نیازهای فردی آن ها را برآورده سازند و روحيات آن ها را منعكس كنند. 

ویژگی های منحصر به فرد نوازنده

علاوه بر اینکه درک و احساس آدمها نسبت به صداها، متفاوت از هم مى باشد، ویژگی های فیزیکی وبدنی هر موزیسین هم منحصر به فرد و متفاوت از ديگرى مى باشد. به طور مثال، اندازه انگشت ها و دست های هیچ نوازنده ای با نوازنده ی دیگر، برابر نیست، که این مسئله ایجاب می کند که پهنا و ضخامت دسته گیتارها هم، بر اساس مشخصات فيزيكى نوازنده ها، برايشان متفاوت باشد.  

ارزش و قیمت ساز

در مورد قیمت سازها هم بایستی گفت که قیمت سازهای دست ساز، بیشتر، منعکس کننده میزان ظرافت کاری ها و تجربه سازنده آن ساز مى باشد. یک سازنده ساز دست ساز، بطور میانگین 200 ساعت برای ساختن یک ساز زمان  می گذارد، در حالی که این زمان در خط تولید کارخانه ها، چیزی بین 8 تا 36 ساعت مى باشد.

کیفیت صدا

کیفیت و صدا دهی سازهای کارخانه ای معمولا شبیه هم هستند. در حالی که این مورد در سازهای دست ساز صدق نمی کند. هر ساز دست ساز، طنین منحصر به فرد و لحن مختص به خودش را دارا مى باشد. 

چوب و اجزای تشکیل دهنده ساز

یک سازنده ساز دست ساز، تمامی چوب ها و اجزای سازش را، با دقت و وسواس خاصی انتخاب می کند. اجزایی مانند، روزت ها، خاتم کاری ها، چوب پشت ساز، چوب بدنه، دسته ساز و همینطور گوشی های ساز را با دقت فراوان مشخصا براى همان ساز انتخاب مى كند. ضمن اینکه یک سازنده ساز دست ساز، از همان ابتداى شروع به ساخت ساز تمامى سلیقه ها و نظر نوازنده ساز یا موزیسین سفارش دهنده را مد نظر دارد. 

در مقابل تمام اجزای خط تولید یک محصول کارخانه ای، بر اساس یک استاندارد کلی، از قبل انتخاب شده اند.

جنبه های مشترک سازنده و نوازنده

در آخر اینکه یک ساز دست ساز محصول  یک روند همکاری دوجانبه بين نوازنده و سازنده ساز مى باشد. همان طور که یک نوازنده خوب به دنبال آن ساز خاص، آن ساز دارای لحن و طنین کامل خودش می گردد تا بتواند به بیان شخصی و فردی خودش برسد، تا بتواند آن رابطه ی ویژه ای را که بدنبالش می گردد را با مخاطب خاص خود برقرار کند، همان طور هم یک سازنده حرفه ای ساز به دنبال یافتن موزیسین های است که قادر به تمیز دادن و تشخیص دادن نواهای سازهای او باشند، نوازندگانی که درکی بهتراز لحن و بیان هنری صدای سازهای او داشته باشند.

این فرایندی از یک همکاری می باشد، یک همکاری مثمر ثمر و خلاق بین موزیسین ها و سازندگان ساز.